Helena Józefa Szajer –urodzona 12 czerwca 1887 r., jedna z trzech córek Tomasza i Katarzyny z domu Borowców.

Pionierka działalności kulturalnej w Słocinie.

Nauczycielka, zaangażowana w życie społeczne, organizatorka majówek, zabaw w domu ludowym, potańcówek z których dochód był przeznaczony na budowę kościoła, fundatorka sztandaru Straży Pożarnej. Pod koniec I wojny Światowej utworzyła grupę młodzieżową tzw. „Drużynę Bartoszową”, która ogrywała inscenizacje zwłaszcza o tematyce patriotycznej. Opracowywała teksty i pisała do nich nuty. Była uzdolniona plastycznie, malowała kwiaty i pejzaże. W swej bibliotece posiadała bogaty księgozbiór, ok. 2000 woluminów, wówczas największy w Słocinie.

Pani Helena chorowała na artretyzm, kiedy choroba nasiliła się za namową lekarza przeszła na rentę. Cały swój wolny czas poświęciła młodzieży. Organizowała kursy kroju, szycia, haftu, gotowania i pieczenia prowadzone przez fachowych nauczycieli i instruktorów z Rzeszowa. Po kursach odbywały się konkursy i wystawy wykonanych prac, a także potańcówki bezalkoholowe.

Szajerówna była główną inicjatorką utworzenia Koła Młodzieży, przy którym powstał zespół muzyczny i sekcja chóralna. W Kole Młodzieżowym można było kształcić się w zakresie rolnictwa, sadownictwa, budownictwa. Koło przyciągało wielu młodych, wówczas Helena Szajer zwróciła się z prośbą o pomoc do baronowej Anny Chłapowskiej, która sprezentowała plac przy Kółku Rolniczym w Słocinie pod budowę własnej siedziby dla Koła Młodzieży. Przekazała również ogród z wszystkimi prawami przynależności oraz zastrzegła sobie nazwę „ Dom Koła Młodzieży i Kółka Rolniczego w Słocinie imieniem Anny Chłapowskiej”. Pomoc przy budowie domu – siedziby dla Koła uzyskano również od Kasy Stefczyka, od Kółka Rolniczego, społeczeństwa i lokalnej młodzieży. Pomimo braków w wyposażeniu i zadłużeń miejsce to tętniło życiem. Był to budynek z dużą salą, sceną i zapleczem. Organizowano tu przedstawienia, zabawy, a dochody zostały przeznaczane na spłatę pożyczek, zakup instrumentów. Utworzony tu zespół teatralny kilkakrotnie wystawiał swe sztuki po za Słociną m.in. w Staromieściu, z którym nawiązano współprace.

Koło Młodzieży wystawiło na deskach rzeszowskiego Sokoła w 1934 r. sztukę napisaną przez wychowanka pani Heleny, pana Mariana Niedzioche pt. „ Wesele Wiejskie” z oficjalnym tytułem „Rzeszowskie Wesele”. Słocinianie występowali również w Krakowie, we Lwowie, Spale oraz wielu innych miasteczkach.

Szajerówna organizowała zabawy kotylionowe, które odbywały się w Domu Koła Młodzieży dla zacnych gości ze Słociny okolicznych miejscowości i Rzeszowa, a także dla młodzieży. Niezwykły szyk, elegancja i nastrój tych zabaw jest podkreślany we wszystkich przekazach z tamtych lat. W okresie powojennym tradycja zabaw kotylionowych odżyła.

Warunki w Domu Koła Młodzieży były korzystne pod względem działalności kulturowej, lecz utrudniały pracę Pani Helenie gdyż duże sale nie były wystarczająco ogrzane, co przekładało się na zdrowie już chorej pani Heleny. Latem na podratowanie zdrowia wyjeżdżała do Sieniawy do swojej siostry Michaliny Krausowej. Wówczas w pracy z młodzieżą zastępował ją pan Niedziocha.

1 września wybuchła II wojna Światowa, a Niemcy zajęli Słocine wielu działaczy musiało się ukrywać, a nawet opuścić naszą miejscowość czy kraj. Pani Helena w tym czasie ze względu na zły stan zdrowia i zakaz okupanta nie prowadziła już działalności kulturalnej. W jej domu zamieszkali Niemcy, którzy przeprowadzili szczegółową rewizję szukając materiałów konspiracyjnych ( na szczęście były dobrze ukryte). Po odejściu Niemców, przyszli Rosjanie, którzy również zajęli pokoje w domu pani Szajerównej. Pani Helena przeprowadziła się do Krakowa do swojej siostry Michaliny. Zabrała ze sobą meble, pianino, książki i urządziła pokój we własnym stylu, aby przypominał jej rodzinne strony. W okresie letnim wracała do Słociny na 4 miesiące. W 1951 r. zmarła jej druga siostra Adela Kupkowska mieszkająca w Słocinie i wtedy ponownie wróciła do rodzinnego domu na krótki okres. Stan zdrowia pani Heleny pogarszał się, nasilił się ból wewnętrznego guza. Została przewieziona do krakowskiego szpitala i tam zmarła. Została pochowana na Rakowickim cmentarzu w 1955 r.

Helena Szajer była osobą szanowaną, cieszącą się dużym autorytetem wśród młodzieży. Wniosła ogromny wkład na rzecz rozwoju rodzinnej miejscowości. Dzięki niej Słocina przed wojną zajmowała wysoką pozycję społeczno-kulturalną w środowisku twórczym regionu. W Krakowie zostały pamiątki, materiały związane z pracą pani Heleny ze słocińską młodzieżą, a więc części naszej historii. Dziś jest to materiał nie do odzyskania. Przekazując informacje o życiu i działalności Heleny Szajer możemy ocalić ją od zapomnienia.

1. T. Inglot – Karty Historii Słociny – Rzeszów 2011.

2. T. Inglot – Szkice z dziejów Słociny – Słocina 1998.

3. Praca Zbiorowa – Słocińskie Korzenie, Tom II – Słocina 2001.

4. Katalog wystawy-notes- Dama z Kotylionem Helena Szajer- Rzeszów 2019.